چرا این مقاله ضروریست؟
دغدغهای که کمتر دربارهاش حرف میزنند…
برای بسیاری از دانشجویانی که قصد تحصیل در هلند دارند، دغدغه مهاجرت خانوادگی در همان ابتدای مسیر شکل میگیرد — اما معمولاً در سایه نگرانیهای دیگر پنهان میماند. جدا شدن از همسر یا فرزند، تنهایی در کشور مقصد، و سردرگمی درباره اینکه “آیا بعداً میتوانم آنها را بیاورم یا نه؟”، مسائلی هستند که هم عاطفیاند و هم استراتژیک. این مقاله دقیقاً برای پاسخ به این نگرانی طراحی شده است.
چرا این مسیر آسان نیست؟
تصور رایجی که وجود دارد این است که «بعد از اینکه دانشجو وارد شد، برای همراه هم اقدام میکند». اما در عمل، مسیر دریافت اقامت برای همراه یک دانشجو، یکی از پیچیدهترین زیرشاخههای اقامت خانوادگی در سیستم مهاجرت هلند است. قوانین مشخصی درباره نوع رابطه، تمکن مالی، زمانبندی، مدارک و محدودیتها وجود دارد که اگر درک نشوند، ممکن است منجر به رد درخواست یا وقفه طولانی در روند مهاجرت خانوادگی شوند.
هدف این مقاله چیست؟
در این مقاله تلاش کردهایم، بر اساس جدیدترین مقررات رسمی هلند در سال ۲۰۲۵، یک راهنمای کامل و صادقانه درباره ویزای همراه دانشجویی ارائه دهیم. از تعریف حقوقی گرفته تا شرایط، مدارک، فرآیند اقدام، هزینهها، محدودیتها، و حتی چالشهای رایج.
تعریف رسمی ویزای همراه دانشجویی در هلند
اقامت همراه در هلند یعنی چه؟
در نظام حقوق مهاجرت هلند، اصطلاح «ویزای همراه» بهصورت رسمی وجود ندارد. آنچه در اسناد اداره مهاجرت و تابعیت (IND) مطرح است، «اجازه اقامت برای الحاق به یکی از اعضای خانواده» است — که در اینجا، منظور همراهی با دانشجوی بینالمللی دارای اقامت معتبر است. این نوع اقامت، به همراه اجازه میدهد تا در مدت اقامت دانشجو، بهصورت قانونی در هلند زندگی کند.
چه کسانی مشمول این نوع اقامت هستند؟
مطابق مقررات IND، فقط افراد زیر میتوانند بهعنوان همراه قانونی دانشجو درخواست اقامت ارائه دهند:
- همسر رسمی (دارای سند ازدواج رسمی معتبر بینالمللی)
- شریک ثبتشده (registered partner) در یک سیستم حقوقی که مورد تأیید هلند باشد
- شریک اثباتشده در رابطه پایدار و طولانیمدت (unmarried partner) — فقط در صورتی که شواهد کافی درباره جدی بودن رابطه وجود داشته باشد (حداقل یک سال همزیستی یا شواهد قابل تأیید)
برای فرزندان نیز:
- کودک زیر ۱۸ سال که فرزند بیولوژیک یا قانونی یکی از والدین دارای اقامت باشد
- کودک باید تحت مراقبت واقعی متقاضی اصلی باشد (نه صرفاً حضانت قانونی)
همراه نمیتواند شامل بستگان درجه دو، خواهر/برادر، یا سایر اعضای خانواده شود، حتی اگر رابطه نزدیکی وجود داشته باشد.
شرایط ویزای خانواده دانشجویی متفاوت است.
تفاوت اقامت همراه با ویزای توریستی یا دیداری
مهم است که اقامت همراه را با ویزاهای کوتاهمدت نظیر ویزای توریستی (Schengen) یا دعوتنامه خانوادگی کوتاهمدت اشتباه نگیرید. اقامت همراه:
- از نظر حقوقی وابسته به اقامت دانشجوست
- اجازه اقامت بلندمدت و دریافت BSN میدهد
- مبنای حقوقی و طولانیمدت دارد، نه صرفاً برای بازدید موقت
شرایط واجد شرایط بودن متقاضی و همراه
شرایط لازم برای دانشجوی اصلی
برای اینکه IND با درخواست اقامت همراه موافقت کند، ابتدا باید دانشجوی متقاضی شرایط زیر را دارا باشد:
اقامت معتبر تحصیلی در هلند:
دانشجو باید اجازه اقامت معتبر بهمنظور تحصیل داشته باشد، و در یکی از دانشگاهها یا مؤسسات آموزشی مورد تأیید IND ثبتنام کرده باشد.
تمکن مالی کافی:
دانشجو باید بتواند نشان دهد که توانایی مالی برای تأمین هزینههای زندگی خود و همراه را دارد. مبلغ دقیق این تمکن، هر سال توسط IND منتشر میشود (برای سال ۲۰۲۵ باید بهروز شود؛ در سال قبل حدود €۱۶۰۰ در ماه برای دو نفر بود).
آدرس رسمی ثبتشده در هلند (BRP):
ارائه قرارداد اجاره یا مدرک اقامت فعلی برای اثبات محل سکونت الزامیست.
بیمه درمانی معتبر:
بیمه دانشجو باید معتبر و قابلگسترش برای همراه باشد.
شرایط لازم برای همراه
برای همسر یا فرزند نیز شرایط مشخصی وجود دارد که باید رعایت شود:
اثبات رابطه قانونی:
- برای همسر: سند ازدواج رسمی
- برای شریک ثبتنشده: شواهد رابطه بلندمدت مانند سوابق همزیستی، سفرهای مشترک، قرارداد اجاره مشترک
- برای فرزند: شناسنامه با ذکر نام والدین، رضایتنامه والد دیگر در صورت عدم همراهی
پاسپورت معتبر و بیمه درمانی:
هر همراه باید پاسپورت معتبر و پوشش بیمه سلامت داشته باشد — حتی اگر ورود با ویزای MVV باشد.
عدم سوءپیشینه:
همراه نباید دارای سابقه کیفری یا امنیتی باشد که از نظر IND مانع اقامت باشد.
وابستگی حقوقی به متقاضی اصلی:
اقامت همراه بهصورت کامل وابسته به وضعیت دانشجو است و مستقل تلقی نمیشود.
چکلیست ساده واجد شرایط بودن
شرط | برای چه کسی؟ | الزامی؟ |
---|---|---|
اقامت تحصیلی معتبر | دانشجو | ✅ |
تمکن مالی بهروز | دانشجو | ✅ |
سند ازدواج یا اثبات رابطه | همراه | ✅ |
بیمه سلامت معتبر | هر دو | ✅ |
قرارداد اجاره | دانشجو | ترجیحاً |
شناسنامه/رضایتنامه کودک | فرزند | در صورت نیاز |
مدارک موردنیاز برای درخواست ویزای همراه
مدارک موردنیاز برای همراه همسر
برای اینکه همسر دانشجو بتواند بهعنوان همراه قانونی اقامت دریافت کند، ارائه مدارک زیر ضروری است:
-
سند ازدواج رسمی:
باید بهصورت رسمی، ترجمهشده به انگلیسی یا هلندی، و تأییدشده توسط وزارت امور خارجه و دادگستری ایران باشد.
-
در صورت نبود ازدواج رسمی:
شواهد اثبات رابطه پایدار شامل:
- قرارداد اجاره مشترک
- بلیط سفرهای دو نفره
- پیامها، عکسها، اسناد بانکی مشترک
- گواهی زندگی مشترک (در صورت امکان)
-
پاسپورت معتبر:
حداقل با ۶ ماه اعتبار
-
بیمه سلامت بینالمللی:
معتبر برای دوره ورود و حداقل تا زمان ثبت در سیستم سلامت هلند
مدارک موردنیاز برای همراه فرزند
اگر همراه دانشجو فرزند زیر ۱۸ سال باشد:
- شناسنامه رسمی + ترجمه رسمی به انگلیسی یا هلندی
- گواهی تولد با مشخصات والدین
-
رضایتنامه والد غیرهمراه (در صورت نیاز):
بهصورت محضری، تأییدشده و ترجمهشده رسمی
- پاسپورت معتبر و بیمه درمانی
مدارک لازم از سوی دانشجوی متقاضی
متقاضی اصلی (دانشجو) نیز باید مدارکی ارائه کند که نشان دهد از نظر مالی، قانونی و اقامتی قادر به حمایت از همراه است:
- کپی اقامتنامه (residence permit) یا نامه پذیرش رسمی دانشگاه
-
مدارک تمکن مالی:
شامل گردش حساب، قرارداد کار پارهوقت (در صورت وجود)، یا گواهی حمایت مالی از طرف دانشگاه یا والدین
- قرارداد اجاره مسکن (در صورت ثبت)
- بیمه سلامت معتبر که امکان پوشش همراه را داشته باشد
همه مدارک فارسی باید بهصورت رسمی ترجمه شده باشند.
فرمت مدارک ترجیحاً PDF یا JPG با کیفیت بالا است.
مدارک باید حداکثر مربوط به ۶ ماه اخیر باشند.
فرآیند اقدام — از ثبت درخواست تا دریافت پاسخ
چه کسی باید درخواست را ثبت کند؟
درخواست اقامت همراه معمولاً توسط دانشجوی مقیم در هلند ثبت میشود که نقش sponsor را دارد. این یعنی دانشجو مسئول ارائه مدارک، پرداخت هزینه، و پیگیری مراحل رسمی اقامت همراه است. در برخی موارد، اگر همراه هنوز خارج از هلند باشد، باید ابتدا از طریق درخواست MVV (اجازه ورود بلندمدت) اقدام شود — که نیاز به هماهنگی با سفارت هلند در کشور مبدا دارد.
گامبهگام تا ارسال درخواست
-
آمادهسازی مدارک کامل:
مدارکی که در بخش قبل گفته شد، باید با کیفیت مناسب و ترجمه رسمی آماده شوند.
-
تکمیل فرم درخواست اقامت:
فرمهای مربوط به اقامت همراه در وبسایت IND موجود است. امکان پر کردن آنلاین یا ارسال نسخه کاغذی وجود دارد.
-
پرداخت هزینه بررسی پرونده:
هزینه رسمی در سال ۲۰۲۵ باید طبق نرخ اعلامشده در سایت IND پرداخت شود (سال گذشته حدود €۲۱۰ برای همراه بزرگسال بود).
-
ارسال درخواست به IND:
میتوان درخواست را از طریق پست یا سیستم Mijn IND (برای متقاضیان دارای BSN و DigiD) ارسال کرد.
-
ثبت اطلاعات در شهرداری (برای همراه داخل هلند):
پس از تأیید اقامت، همراه باید در شهرداری محل اقامت ثبتنام کند (BRP) و BSN دریافت کند.
بعد از ارسال تا دریافت کارت اقامت
-
بررسی پرونده توسط IND:
مدت زمان بررسی حداکثر ۹۰ روز است. در این بازه ممکن است IND درخواست مدارک تکمیلی کند یا مصاحبه کوتاه انجام دهد.
-
صدور نامه نتیجه:
اگر درخواست پذیرفته شود، نامه پذیرش شامل V-number ارسال میشود.
-
دریافت کارت اقامت:
همراه با مراجعه حضوری به یکی از دفاتر IND و ارائه عکس و اثر انگشت، کارت اقامت فیزیکی دریافت میشود (اغلب طی ۲ هفته پس از پذیرش).
هزینهها و مدت زمان بررسی درخواست
هزینههای رسمی درخواست ویزای همراه
هزینه بررسی درخواست اقامت همراه دانشجویی، سالانه توسط IND اعلام و بهروز میشود. بر اساس آخرین نرخها در سال ۲۰۲۵:
نوع هزینه | مبلغ تقریبی |
---|---|
بررسی اقامت همسر (بالغ) | €۲۱۰ |
بررسی اقامت کودک زیر ۱۸ سال | €۷۰ |
دریافت کارت اقامت (در صورت تأیید) | شامل در هزینه بالا |
هزینه ترجمه رسمی مدارک (غیردولتی) | بسته به حجم – تقریباً €۱۵۰ تا €۳۰۰ |
بیمه سلامت برای همراه | €۶۰ تا €۱۲۰ در ماه، تا زمان دریافت BSN |
توجه: هزینه بررسی پرونده باید پیش از ارسال درخواست پرداخت شود. در صورت پرداخت ناقص یا تأخیر، بررسی پرونده متوقف خواهد شد.
چه مدت باید منتظر بمانید؟
طبق مقررات رسمی IND:
- مدت زمان بررسی حداکثر ۹۰ روز تقویمی از تاریخ دریافت کامل درخواست است.
- اگر مدارک ناقص باشد یا مدارک تکمیلی درخواست شود، این بازه متوقف شده و بعد از تکمیل مجدد محاسبه میشود.
- در صورت اقدام از خارج هلند (MVV)، زمان اخذ وقت سفارت، مصاحبه و پردازش در سفارت نیز اضافه میشود (حدود ۲ تا ۴ هفته بیشتر).
عوامل تأثیرگذار بر طول بررسی
- کامل بودن مدارک: هرگونه نقص باعث تأخیر یا توقف بررسی خواهد شد.
- فصلهای پرترافیک: مثل سپتامبر (آغاز سال تحصیلی) معمولاً زمان پاسخگویی را طولانیتر میکند.
- پیچیدگی پرونده: مانند همراه دارای کودک، یا رابطه اثباتنشده رسمی
حقوق و محدودیتهای همراه پس از ورود به هلند
چه حقوقی به همراه تعلق میگیرد؟
پس از دریافت اقامت همراه، فرد دارنده این اقامت میتواند بهصورت قانونی در هلند زندگی کند. این اقامت به او اجازه میدهد تا:
- بهطور رسمی در کشور اقامت داشته باشد، با امکان ثبت آدرس در شهرداری (BRP) و دریافت شماره ملی (BSN)
- از خدمات پایه درمانی و بیمه سلامت استفاده کند
- فرزند همراه میتواند در مدرسه دولتی ثبتنام کند و از آموزش رایگان پایه (تا ۱۸ سالگی) بهرهمند شود
- افتتاح حساب بانکی، استفاده از وسایل حملونقل عمومی با نرخ شهروندی، و ثبتنام در کتابخانهها یا کلاسهای زبان مجاز است
چه کارهایی برای همراه ممنوع یا محدود است؟
با وجود داشتن اقامت قانونی، همراه با محدودیتهایی روبهروست که باید بهدقت رعایت شوند:
اجازه اشتغال ندارد، مگر با دریافت مجوز کار (TWV)
این مجوز باید توسط یک کارفرما درخواست شود و پروسه مستقل خود را دارد.
- اجازه استفاده از کمکهزینههای دولتی ندارد، مگر در شرایط خاص و پس از بررسی کامل حقوقی (مثل کمکهزینه کودک، فقط با اقامت بلندمدت مشخص)
اقامت همراه کاملاً وابسته به اقامت دانشجو است.
در صورت لغو یا پایان اقامت دانشجو، اقامت همراه نیز خودبهخود لغو میشود.
اجازه ایجاد کسبوکار مستقل یا کار فریلنس ندارد.
این فعالیتها نیاز به اجازهنامه جداگانه و نوع اقامت مستقل دارند.
نکات مهم برای برنامهریزی زندگی پس از ورود
- همراه باید خود را در شهرداری محل سکونت ثبت کند و کارت بیمه سلامت تهیه نماید.
- در صورت تمایل به کار، نیاز به مشاوره و تحلیل حقوقی دقیق است برای بررسی امکان تغییر نوع اقامت یا دریافت مجوز کار.
یادآوری مهم: اقامت همراه دانشجویی فقط بهمعنای زندگی در کنار دانشجو است — نه اشتغال، کسبدرآمد، یا مهاجرت مستقل.
چالشها، ریجکتیها و سوءبرداشتهای رایج
دلایل رایج ریجکتی از نگاه IND
درخواست اقامت همراه اگر با نقص یا تضاد اطلاعات همراه باشد، توسط IND رد میشود. رایجترین دلایل ریجکت در سالهای اخیر شامل:
عدم اثبات رابطه واقعی و پایدار
سند ازدواج بدون اعتبار بینالمللی یا عدم ارائه شواهد کافی برای روابط ثبتنشده
مدارک ترجمهنشده یا بدون تأیید رسمی
ترجمههای غیررسمی یا فاقد مهر دادگستری و امور خارجه
تمکن مالی نامشخص یا ناکافی
عدم تطابق مبلغ ارائهشده با نرخ رسمی IND یا عدم پیوست مدارک بانکی معتبر
ناهماهنگی در اطلاعات مدارک:
مانند تفاوت آدرسها، تاریخ ازدواج، تاریخ ورود یا ابهام در هویت فرزند
ارسال ناقص یا دیرهنگام مدارک
برخی متقاضیان تصور میکنند بعداً میتوانند فایلها را تکمیل کنند — درحالیکه IND بررسی را از زمان دریافت مدارک آغاز میکند و ناقصی منجر به رد درخواست خواهد شد.
کاربران ایرانی معمولاً با تصورات نادرستی درباره ویزای همراه مواجهاند، از جمله:
- «چون عقد دائم داریم، نیازی به ثبت بینالمللی نیست»
- «با ویزای توریستی همسرم رو میارم و بعد تغییر وضعیت میدم»
- «ترجمه انگلیسی ساده کافیه، لازم نیست دارالترجمه رسمی باشه»
- «اگر پول تو حساب باشه، دیگه چک نمیکنن منبعش چیه»
- «اگر کیس رد بشه، همیشه میتونم دوباره اقدام کنم» (بدون در نظر گرفتن سابقه ریجکتی)
خط قرمزهای IND برای ویزای همراه
- عدم اثبات رابطه واقعی
- مدارک ناقص یا فاقد اعتبار بینالمللی
- فقدان تمکن مالی قابل اثبات از سوی دانشجو
تفاوت بین اقامت موقت و دائم برای همراه
اقامت همراه دانشجو تا چه زمانی معتبر است؟
اقامت همراه بهطور کامل وابسته به وضعیت اقامت دانشجوی اصلی است. این اقامت:
- فقط تا پایان اعتبار اقامت دانشجو اعتبار دارد
- در صورت اتمام تحصیل، انصراف یا تغییر نوع اقامت دانشجو (مثلاً بازگشت به کشور مبدا)، بهصورت خودکار لغو میشود
- در صورت تمدید اقامت دانشجو، اقامت همراه نیز قابل تمدید خواهد بود — مشروط به حفظ شرایط (رابطه، محل زندگی، تمکن مالی)
چه زمانی امکان تمدید یا تغییر نوع اقامت وجود دارد؟
اگر دانشجو پس از پایان تحصیل:
- اقامت کاری (highly skilled migrant یا orientation year) دریافت کند،
- یا بهعنوان کارآفرین یا کارمند تماموقت در هلند مشغول شود،
در این صورت همراه نیز میتواند اقامت خود را تمدید کند — اما باید درخواست جدید ارائه شود، چراکه اقامت همراه دانشجو با اقامت همراه کارمند تفاوت دارد.
هرگونه تغییر نوع اقامت باید پیش از پایان اعتبار فعلی ثبت شود. تأخیر ممکن است منجر به اقامت غیرقانونی و رد درخواست شود.
آیا همراه میتواند به اقامت دائم برسد؟ چگونه؟
اقامت دائم یا طولانیمدت (duurzaam verblijf) فقط در صورتی برای همراه ممکن است که:
- حداقل ۵ سال اقامت قانونی، متوالی و بدون وقفه در هلند داشته باشد
- طی این دوره، در هر مرحله دارای اجازه اقامت معتبر و قانونی باشد
شرایط دیگر را نیز رعایت کند:
- تسلط پایه به زبان هلندی (سطح A2)
- تمکن مالی مستقل
- عدم سوابق کیفری یا مالیاتی
بنابراین: اقامت همراه دانشجو، مسیر مستقیم به اقامت دائم نیست، اما میتواند بخشی از سابقه اقامتی مورد قبول باشد — مشروط به تداوم و قانونی بودن تمام مراحل.
نتیجهگیری
آیا این مسیر برای شما مناسب است؟
دریافت اقامت همراه دانشجویی در هلند نه تنها ممکن است، بلکه برای بسیاری از دانشجویان بینالمللی ایرانی، بخشی ضروری از برنامه مهاجرت تحصیلی محسوب میشود.
با این حال، پیچیدگیهای حقوقی این مسیر — از تعریف دقیق اقامت همراه گرفته تا الزامات مالی، مدارک، محدودیتهای قانونی و چالشهای عملی — آن را به یکی از حساسترین بخشهای پرونده مهاجرتی تبدیل کرده است.
اگر شما یا همسر/فرزندتان در آستانه مهاجرت به هلند هستید، درک دقیق مقررات و بررسی تخصصی وضعیت شخصی، تنها راه کاهش ریسک و افزایش شانس موفقیت است.
قدم بعدی چیست؟
اگر در حال برنامهریزی برای مهاجرت تحصیلی و همراهی خانوادهتان هستید:
پیشنهاد میکنیم فرم ارزیابی اولیه Gate NL را تکمیل کنید.
تیم حقوقی ما وضعیت شما را با دقت، بدون تعارف، و با استناد کامل به مقررات روز تحلیل میکند.
فراموش نکنید:
هر پرونده همراه، منحصر به فرد است.
و تصمیم درست، فقط با تحلیل دقیق، منطقی و حقوقی ممکن است — نه با حدس و تجربه دیگران.