راهنمای کامل مالیات در هلند برای ایرانیان | از BSN و DigiD تا حقوق، بیمه و اظهارنامه (۲۰۲۵)

چرا این مقاله مهم است؟

سیستم مالیاتی هلند یکی از ساختارهای دقیق و کم‌انعطاف در اروپاست که همه افراد ساکن، صرف‌نظر از نوع اقامت یا سطح درآمد، به نوعی با آن درگیر می‌شوند. اما برای بسیاری از مهاجران، به‌ویژه ایرانی‌هایی که با سیستم‌های متفاوت بزرگ شده‌اند، مالیات مفهومی ناآشنا، مبهم یا حتی نگران‌کننده به نظر می‌رسد.

این مقاله با هدف شفاف‌سازی مفاهیم کلیدی سیستم مالیاتی هلند برای دو گروه اصلی تهیه شده است: دانشجویان بین‌المللی و نیروی کار خارجی. دو گروهی که هرچند موقعیت اقامتی و درآمدی متفاوتی دارند، اما در نهایت موظف‌اند نسبت به تعهدات مالیاتی خود آگاه و مسئول باشند.

واقعیت این است که نادیده‌گرفتن مالیات در هلند می‌تواند منجر به جریمه، اختلال در تمدید اقامت یا حتی مشکلات جدی قانونی شود. بسیاری از مهاجران، تنها به‌دلیل بی‌اطلاعی یا اعتماد به منابع غیررسمی، در سال‌های اول با دردسرهایی مواجه می‌شوند که قابل پیشگیری بودند.

در این مقاله، سه عنصر کلیدی به‌طور کامل بررسی می‌شوند:

• درباره BSN به‌عنوان شناسه رسمی شما در تمام تعاملات مالیاتی
• درباره DigiD به‌عنوان کلید ورود به سامانه‌های دولتی از جمله Belastingdienst
• بیمه اجتماعی به‌عنوان بخشی جدانشدنی از تعهدات قانونی در کنار مالیات بر درآمد

ما در Gate NL این مقاله را نه با هدف ساده‌سازی غیرواقعی، بلکه با هدف روشن‌سازی مرحله‌به‌مرحله و مستند طراحی کرده‌ایم تا به شما کمک کنیم مسیر مالیاتی خود را آگاهانه، قانونی و بدون ریسک طی کنید.

سیستم مالیاتی هلند چگونه کار می‌کند؟

هلند دارای یکی از ساختارهای مالیاتی منظم، مرحله‌محور و قانون‌مند در اتحادیه اروپاست. برای هر فرد مقیم یا دارای اقامت موقت در این کشور، شناخت این سیستم نه‌تنها یک وظیفه قانونی، بلکه عاملی تعیین‌کننده برای حفظ وضعیت اقامت، دسترسی به خدمات دولتی و برنامه‌ریزی مالی آینده است.

نهاد مسئول رسیدگی به امور مالیاتی در هلند، سازمان Belastingdienst است. این سازمان تابع وزارت دارایی بوده و مسئول جمع‌آوری مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده (BTW)، و مشارکت‌های اجتماعی است. هر فردی که در هلند دارای BSN باشد و درآمدی قانونی داشته باشد، مشمول بررسی مالیاتی است.

طبقه‌بندی درآمد:   1، 2 و 3

ساختار مالیاتی هلند درآمد افراد را در سه گروه طبقه‌بندی می‌کند:

• طبقه ۱ مالیاتی (Box 1): درآمد از کار، حقوق بازنشستگی، مزایا و درآمد املاک مسکونی. این مهم‌ترین طبقه برای اکثر ساکنان است.
• طبقه ۲ مالیاتی (Box 2): سود حاصل از سهام در شرکت‌هایی که شخص بیش از ۵٪ از آن را داراست.
• طبقه ۳ مالیاتی (Box 3): سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های بانکی، و دارایی‌هایی غیر از محل سکونت اصلی.

برای مثال، یک کارمند یا دانشجوی شاغل پاره‌وقت، معمولاً فقط در Box 1 مشمول مالیات است.

سال مالیاتی و اظهارنامه

سال مالیاتی در هلند با سال تقویمی هماهنگ است: از ۱ ژانویه تا ۳۱ دسامبر. پس از پایان سال، افراد باید اظهارنامه مالیاتی (aangifte inkomstenbelasting) خود را ارائه دهند. مهلت اصلی برای ارسال این اظهارنامه تا اول ماه مه سال بعد است، هرچند با ثبت‌نام در سایت Belastingdienst و داشتن DigiD می‌توان تمدید درخواست کرد.

چه کسانی باید اظهارنامه بدهند؟

• اگر شما در سال گذشته درآمدی (حقوق، سود، سرمایه‌گذاری) داشته‌اید که بالاتر از سطح معافیت است.
• اگر Belastingdienst از شما درخواست رسمی کرده باشد، حتی در صورت نداشتن درآمد مشمول مالیات.
• اگر مالیاتی از شما کسر شده و احتمال می‌دهید بازپرداختی داشته باشید، می‌توانید داوطلبانه اظهارنامه ارسال کنید.

در اکثر موارد، کارفرما مالیات را از حقوق شما کسر می‌کند، اما این به‌معنای بی‌نیازی از ارسال اظهارنامه نیست. تسویه نهایی همیشه با شخص شماست.

شماره BSN چیست و چرا اهمیت دارد؟

شماره BSN (مخفف Burgerservicenummer) یک شناسه قانونی یکتا است که توسط شهرداری‌های هلند صادر می‌شود و هر فرد مقیم یا دارای اقامت موقت در این کشور باید آن را دریافت کند. BSN اساساً همان چیزی است که در سیستم‌های دیگر با عنوان «کد ملی» یا «شماره شناسایی شخصی» شناخته می‌شود، اما نقش آن بسیار فراتر از یک شماره ساده است.

هر فردی که قصد اقامت بیش از ۴ ماه در هلند را داشته باشد، موظف است در شهرداری محل زندگی خود (Gemeente) ثبت‌نام کند. پس از این ثبت‌نام، BSN به صورت رسمی صادر می‌شود و در پایگاه‌های داده دولت، تأمین اجتماعی، نظام سلامت، و نهادهای مالی ثبت می‌گردد.

شماره BSN در چه مواردی مورد نیاز است؟

دریافت BSN شرط اولیه انجام تقریباً هر فعالیت رسمی در هلند است، از جمله:

• عقد قرارداد کاری و دریافت حقوق
• ثبت‌نام برای بیمه درمانی اجباری (Zorgverzekering)
• افتتاح حساب بانکی
• دریافت خدمات دانشگاهی و شهری
• ارسال اظهارنامه مالیاتی از طریق Belastingdienst
• درخواست DigiD

به عبارت دیگر، بدون BSN عملاً هیچ اقدام قانونی یا مالی در هلند ممکن نیست.

نکات امنیتی درباره BSN

BSN باید به‌عنوان اطلاعات شخصی حساس در نظر گرفته شود. هرگونه اشتراک‌گذاری بی‌مورد یا نگهداری غیرایمن از این شماره ممکن است زمینه‌ساز سوءاستفاده‌های قانونی یا مالی شود. برای مثال، فقط نهادهای رسمی یا کارفرمای قانونی مجاز به درخواست این شماره هستند.

شناسه دیجیتال دولتی DigiD: کلید دسترسی به خدمات مالیاتی و دولتی

شناسه دیجیتال دولتی DigiD یک شناسه دیجیتال دولتی است که امکان ورود امن به سامانه‌های آنلاین دولت هلند را فراهم می‌کند. بدون داشتن DigiD، دسترسی به بسیاری از خدمات رسمی مانند ثبت‌نام مالیاتی، پیگیری پرونده‌های اقامت، یا حتی تغییر آدرس سکونت، ممکن نیست.

DigiD توسط نهاد Logius (وابسته به وزارت کشور هلند) صادر می‌شود و پس از دریافت شماره BSN و ثبت‌نام رسمی در شهرداری قابل دریافت است. این شناسه شامل یک نام کاربری، رمز عبور، و یک لایه امنیتی اضافه (کد پیامکی یا اپلیکیشن تایید دو مرحله‌ای) است که از سوءاستفاده از حساب جلوگیری می‌کند.

شناسه دیجیتال دولتی DigiD در چه مواردی ضروری است؟

• ورود به پنل شخصی شما در سایت سازمان مالیاتی (My Belastingdienst)
• ارسال و اصلاح اظهارنامه مالیاتی سالانه
• ثبت‌نام یا بررسی وضعیت بیمه درمانی
• ارتباط با DUO (برای کمک‌هزینه دانشجویی)
• تغییر اطلاعات شخصی در سیستم شهرداری
• دسترسی به خدمات درمانی و سوابق بیمه

برای ثبت‌نام، کافی است به سایت رسمی digid.nl مراجعه کرده و اطلاعات هویتی (شامل BSN، آدرس ثبت‌شده و شماره موبایل فعال) را وارد کنید. کد فعال‌سازی از طریق پست به آدرس شما ارسال می‌شود و پس از فعال‌سازی، حساب DigiD قابل استفاده است.

نکات امنیتی

• رمز عبور قوی و منحصربه‌فرد برای DigiD انتخاب کنید.
• از اپلیکیشن رسمی DigiD برای تایید دو مرحله‌ای استفاده کنید.
• هرگز اطلاعات حساب خود را در اختیار شخص یا سایتی غیررسمی قرار ندهید.

DigiD در عمل، دروازه دیجیتال شما برای انجام تمام امور رسمی در هلند است. راهی برای ساده‌سازی نیست؛ بلکه زیرساختی اجباری برای مشارکت قانونی در سیستم مالیاتی و دولتی کشور محسوب می‌شود.

بیمه اجتماعی در هلند و ارتباط آن با مالیات

در کنار مالیات بر درآمد، یکی از اجزای کلیدی سیستم قانونی مالی هلند، بیمه اجتماعی (Sociale Verzekeringen) است. این نوع بیمه‌ها، نه صرفاً یک انتخاب شخصی، بلکه بخشی الزامی از سیستم مشارکتی مالیاتی کشور هستند که تأمین امنیت اجتماعی برای همه ساکنان را هدف قرار داده‌اند.

اجزای اصلی بیمه اجتماعی در هلند

بیمه‌های اجتماعی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• بیمه درمانی (Zorgverzekering): هر فرد موظف است از روز اول اقامت خود، یک بیمه درمانی معتبر تهیه کند. پرداخت آن ماهانه است و برای اکثر افراد، بخشی از آن توسط کارفرما یا کمک‌هزینه دولتی (zorgtoeslag) جبران می‌شود.
• بازنشستگی دولتی (AOW): درصدی از درآمد برای تأمین حقوق بازنشستگی در آینده کسر می‌شود.
• بیمه بیکاری (WW): بخشی از مالیات برای حمایت از افراد در صورت از دست‌دادن شغل اختصاص می‌یابد.

مالیات یا بیمه؟ تفاوت در ساختار پرداخت

گرچه بسیاری از این پرداخت‌ها همراه با مالیات از حقوق شما کسر می‌شوند، اما در واقع تفکیک‌پذیرند. به بیان ساده:

• مالیات بر درآمد (Inkomstenbelasting) به دولت پرداخت می‌شود.
• سهم بیمه اجتماعی به صندوق‌های حمایتی مرتبط اختصاص دارد.

فیش حقوقی شما معمولاً شامل دو بخش جداگانه است که این موارد را مشخص می‌کند.

چه کسی این هزینه‌ها را پرداخت می‌کند؟

در قراردادهای کاری، بخشی از این کسورات بر عهده کارفرما و بخشی بر عهده شماست. کارفرما موظف است این مقادیر را به‌صورت ماهانه به اداره مالیاتی و بیمه ارسال کند. در مورد افراد فریلنسر، این پرداخت‌ها مستقیماً در زمان تسویه مالیاتی سالانه محاسبه می‌شود.

ثبت و گزارش‌دهی چگونه انجام می‌شود؟

اطلاعات مربوط به بیمه‌های اجتماعی در سیستم مالیاتی ثبت شده و هنگام ارسال اظهارنامه سالانه (aangifte) به صورت خودکار لحاظ می‌شود. لازم است مدارکی مثل فیش حقوقی، قرارداد کار، و شماره بیمه درمانی را نگه دارید تا در صورت نیاز، قابل ارائه باشند.

وضعیت مالیاتی دانشجویان بین‌المللی

یکی از سوالات رایج در میان دانشجویان ایرانی مقیم هلند این است که آیا موظف به پرداخت مالیات هستند یا نه. پاسخ کوتاه این است: اگر درآمد دارید، بله — حتی اگر دانشجو باشید.

درآمد دانشجویی؛ مشمول مالیات یا معاف؟

برخلاف تصور رایج، وضعیت دانشجویی به‌تنهایی معافیت مالیاتی ایجاد نمی‌کند. اگر به‌عنوان دانشجوی بین‌المللی در هلند مشغول به کار پاره‌وقت باشید — مثلاً به‌صورت قراردادی با حقوق ماهانه — درآمد شما تحت پوشش Box 1 قرار می‌گیرد و مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. البته، تا یک سطح حداقلی از درآمد سالانه، ممکن است عملاً مالیاتی پرداخت نکنید یا بتوانید آن را پس بگیرید.

BSN، DigiD و اسناد مورد نیاز

برای اینکه بتوانید درآمد خود را قانونی ثبت و مالیات را تسویه کنید، ابتدا باید مراحل زیر را انجام داده باشید:

• ثبت در شهرداری و دریافت BSN
• ثبت‌نام برای شناسه دیجیتال دولتی (DigiD)
• داشتن قرارداد کاری معتبر
• دریافت Jaaropgave (گزارش درآمد سالانه) از کارفرما

این مدارک پایه شما برای ارسال اظهارنامه مالیاتی و/یا درخواست بازپرداخت مالیات خواهند بود.

چگونه بازپرداخت مالیاتی دریافت کنیم؟

اگر کارفرما بیش از مقدار لازم از حقوق شما مالیات کسر کرده باشد، می‌توانید از Belastingdienst درخواست بازپرداخت (teruggaaf) کنید. این کار از طریق پرتال آنلاین و با استفاده از DigiD انجام می‌شود. مدارک سالانه شما (مثل Jaaropgave) در این فرایند نقش کلیدی دارند.

نکته مهم: اگر شما دانشجو هستید ولی درآمدی ندارید یا از بورس استفاده می‌کنید، معمولاً مشمول مالیات نمی‌شوید — اما در صورت داشتن هرگونه درآمد، ارسال اظهارنامه یا بررسی مالیاتی ضروری است.

وضعیت مالیاتی کارمندان بین‌المللی و تازه‌وارد

برای بسیاری از ایرانیانی که به‌تازگی وارد هلند شده‌اند و با ویزای کار یا اقامت موقت مشغول به فعالیت شده‌اند، درک صحیح از نحوه محاسبه مالیات و کسورات قانونی اهمیت بالایی دارد. 

این موضوع نه‌تنها بر درآمد خالص ماهانه تأثیر می‌گذارد، بلکه در تمدید اقامت و تسویه‌ حساب سالانه با Belastingdienst نیز نقش مستقیم دارد.

ثبت مالیاتی و آغاز کار رسمی

پس از ورود به هلند، فرد باید در شهرداری محل سکونت ثبت‌نام کرده، شماره BSN دریافت کند و سپس با استفاده از شناسه دیجیتال دولتی (DigiD)، در سامانه مالیاتی ثبت‌نام نماید. کارفرما موظف است اطلاعات استخدام شما را به اداره مالیات ارسال کرده و مالیات و بیمه‌های اجتماعی را مستقیماً از حقوقتان کسر کند.

ناخالص و خالص: تفاوت قابل توجه

در قراردادهای کاری معمولاً رقم ناخالص (bruto) حقوق درج می‌شود، اما دریافتی واقعی شما، یعنی حقوق خالص (netto)، پس از کسر موارد زیر تعیین می‌شود:

• مالیات بر درآمد (Inkomstenbelasting)
• مشارکت در بیمه‌های اجتماعی (Zorg، AOW، WW)
• سهم بازنشستگی (pension)

به همین دلیل، لازم است قبل از پذیرش پیشنهاد کاری، دقیقاً میزان دریافتی خالص را محاسبه یا از کارفرما درخواست کنید.

30% ruling: مزیت مهم برای مهاجران متخصص

اگر شرایط خاصی داشته باشید — از جمله تخصص موردنیاز در هلند و مهاجرت کاری رسمی — ممکن است مشمول معافیت مالیاتی معروف به 30% ruling شوید. این مزیت اجازه می‌دهد که تا ۳۰٪ از درآمد ناخالص شما، بدون مالیات پرداخت شود. اما این امتیاز باید به‌صورت رسمی و از طریق درخواست جداگانه به Belastingdienst فعال شود و به همه مهاجران تعلق نمی‌گیرد.

شرایط 30% Rulling برای مالیات تا 70% برای افرادی که از طریق برنامه های HSM به هلند مهاجرت می کنند اعمال می شود.

تسویه مالیاتی سال اول: فرم M

اگر در میانه سال وارد هلند شده‌اید، باید فرم M را برای تسویه مالیاتی سال نخست تکمیل کنید. این فرم بررسی می‌کند که چقدر درآمد در هلند و خارج از آن داشته‌اید و آیا مالیات پرداخت‌شده با وضعیت شما تطابق دارد یا نه.

💼 جدول مقایسه‌ای حقوق ناخالص و خالص با و بدون 30% ruling: